Στην αρχή το αντιμετώπισα με δυσπιστία. Πόση δυστυχία μπορεί να χωρέσει στις σελίδες ενός βιβλίου; Άλλος ένας θλιβερός απολογισμός, άλλο ένα ανθρώπινο δράμα που έγινε βιβλίο; Πώς μπορεί να αποδώσει κάποιος ένα πρόβλημα που απλά το βιώνει ως θεατής;
Πόσο ειλικρινής μπορεί να είναι ένας συγγραφέας που γνωρίζει ότι απευθύνεται στο ευρύ κοινό; Ο Ιταλός συγγραφέας, ιδιαίτερα γνωστός στην Ιταλία, ανήκει στην άλλη όχθη, στην πλευρά των «φυσιολογικών», αυτών που δεν στερήθηκαν την απλή, ανέμελη καθημερινότητα της ανεμπόδιστης κίνησης, αυτών που δεν αποκλείστηκαν αξιωματικά από τις μικρές χαρές της ζωής. Είναι ο πατέρας που μάχεται για το ανάπηρο παιδί του, χωρίς να παρασυρθεί ποτέ από τον μελοδραματισμό ή την ευκαιριακή συγκίνηση. Αντίθετα, προσπαθεί να δώσει μια ειλικρινή κατάθεση ψυχής. Ο Ποντίτζια είναι για όλους εμάς που βλέπουμε την αναπηρία από μακριά, για αυτό το ανέμελο κοπάδι των «φυσιολογικών», ένας ατάραχος εξομολογητής, ένας αφυπνιστής. Ο Πάολο, το δεύτερο παιδί της οικογένειας, θα κληρονομήσει ένα απρόσμενο χάρισμα: το χάρισμα να ζει με κάτι λιγότερο, το χάρισμα να υπομένει. Η δύσκολη γέννα τον καθιστά κινητικά ανάπηρο και θέτει ολόκληρη την οικογένεια σε δοκιμασία: η μητέρα προσκολλάται πάνω του με υπέρμετρο προστατευτισμό, ο πατέρας αν και μακριά από τον κύριο πυρήνα του δράματος τον προστατεύει και τον αγαπά ενώ ο αδερφός του υποσυνείδητα τον μισεί, τον ζηλεύει και τον λατρεύει ταυτόχρονα. «Η οικογένεια αμύνεται ενάντια στους εχθρούς. Και μάλιστα υποθάλπει την αίσθηση του κινδύνου[
] Ύστερα όμως ανακαλύπτει τον εχθρό μέσα στο σπίτι της.»
Η ζωή του θα είναι ένας ξέφρενος αγώνας επιβίωσης και αυτοορισμού: στο σχολείο, στις φιλίες, στις πρώτες ερωτικές περιπέτειες, στις σχέσεις με τους συγγενείς ο Πάολο θα αντιμετωπίζεται σαν μια προσωρινή ενόχληση της αισθητικής, σαν το διαφορετικό που κανείς δεν θα ήθελε να είναι. Μέσα από ένα κείμενο λιτό, κυνικό και ασύμμετρα αληθινό για τον όγκο του, ο Ποντίτζια φωτίζει την ψυχοσύνθεση ενός πατέρα, μιας οικογένειας που αναζητά τα χαμένα της όνειρα εκεί που δεν πρέπει: «Όταν εξακολουθούμε να του λέμε έπειτα από δεκαπέντε χρόνια υποδείξεων, «περπάτα ίσια!» τι του μεταβιβάζουμε; Μια διαταγή, μια υπενθύμιση, μια προτροπή, ένα άλλοθι για να συνεχίζουμε εμείς να ελπίζουμε, μια απογοήτευση, μια επίπληξη, μια τιμωρία;» Αυτά τα παιδιά που γεννιούνται δυο φορές κουβαλούν, όπως κι ο Πάολο, μαζί με τα δικά τους όνειρα και τις προσδοκίες των άλλων. Ζουν δυο φορές τις μικρές καθημερινές τραγωδίες, δυο φορές τις μικρές καθημερινές χαρές που εμείς αγνοούμε (ή μήπως δεν ξέρουμε καν που βρίσκονται;) Κείμενο αριστοτεχνικά στημένο, αισιόδοξο αλλά και σκληρό, πικρό αλλά και κωμικό. Ένα κείμενο για όλους.
Μετάφραση: Άννα Παπασταύρου
Εκδόσεις Ωκεανίδα
Μιχάλης Σ. Αρβανίτης
mike@gein.noa.gr