Η τεχνολογία στην υπηρεσία των ανθρώπων με αναπηρίες. η συμμετοχή των ασφαλιστικών ταμείων. Η τεχνολογία της αποκατάστασης έχει σημειώσει τεράστια πρόοδο τα τελευταία 10 χρόνια.

Τα αναπηρικά καθίσματα, καθώς και όλα τα άλλα βοηθήματα, αλλάζουν συνεχώς, για να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις και να εξυπηρετήσουν κάθε άνθρωπο που ζεί κάτω από συνθήκες αναπηρίας. Οι εφαρμογές της ηλεκτροκίνησης έχουν απλοποιήσει όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες και οι άνθρωποι με αναπηρίες έχουν ανεξαρτητοποιηθεί.
Σήμερα, οι αυτοματισμοί έχουν μπεί στην καθημερινή μας ζωή, ενώ κάθε άνθρωπος, ακόμη και με πολύ σοβαρή αναπηρία, μπορεί να κάνει σχεδόν τα πάντα, αρκεί να χρησιμοποιεί τα κατάλληλα βοηθήματα.

Γιατί να χρησιμοποιούνται βοηθήματα

Τα βοηθήματα διευκολύνουν τους ανθρώπους, οι οποίοι μολονότι ζούν κάτω από συνθήκες αναπηρίας, θέλουν να παραμείνουν κοινωνικά δραστήριοι, οικονομικά ενεργοί και πάνω από όλα ανεξάρτητοι. Τα βοηθήματα προσφέρουν ανεξαρτησία, ασφάλεια, αξιοπρέπεια και άνεση στους ανθρώπους με αναπηρίες. Απλοποιούν τη ζωή αυτών που για οικογενειακούς, επαγγελματικούς ή ακόμη και για κοινωνικούς λόγους ζούν ή συναναστέφονται με ανθρώπους με αναπηρίες.

Με τα βοηθήματα η ζωή γίνεται απλή και εύκολη: Με τα ηλεκτροκίνητα καθίσματα ακόμη και οι άνθρωποι με σοβαρές κινητικές αναπηρίες μπορούν να μετακινηθούν, με μικρή σχετικά οικονομική δαπάνη. Με τα αγωνιστικής κατηγορίας αναπηρικά καθίσματα οι αθλητικές δραστηριότητες των ανθρώπων μπορούν να συνεχιστούν, ακόμη και μετά την απόκτηση της αναπηρίας τους.

Με κάποια άλλα βοηθήματα όλοι οι άνθρωποι με αναπηρίες, ακόμη και αυτοί με πολύ σοβαρές αναπηρίες, μπορούν να αναπτύξουν δραστηριότητες που θεωρητικά είναι απροσπέλαστες: Μπορούν να μαγειρέψουν, να οδηγήσουν αυτοκίνητο, να διευκολυνθούν στα ταξίδια τους, να κινηθούν σε κάθε χώρο, σε κάθε επίπεδο οριζοντίως και καθέτως.

Τί είναι τα βοηθήματα

Βοηθήματα είναι απλές συσκευές κατασκευασμένες από ύφασμα, πλαστικό ή μέταλλο ή ακόμη και ηλεκτρονικά κυκλώματα.
Το πιο γνωστό βοήθημα είναι το αναπηρικό κάθισμα. Εκτός όμως των αναπηρικών καθισμάτων, υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες άλλα βοηθήματα όπως λ.χ. νάρθηκες, συσκευές ουροσυλλογής, μηχανήματα βάδισης και ορθοστατικής, βοηθήματα που προσαρμόζονται σε αυτοκίνητα κάθε τύπου, ανελκυστήρες για εσωτερικούς ή κοινόχρηστους χώρους, συστήματα ελέγχου της λειτουργίας του περιβάλλοντος, γερανοί μεταφοράς από το κρεβάτι στο αναπηρικό κάθισμα ή ακόμη και στην τουαλέτα.

Πώς επιλέγουμε το κατάλληλο βοήθημα

Θεωρητικά όλα (ή σχεδόν όλα) τα βοηθήματα είναι κατάλληλα για να χρησιμοποιηθούν. Ωστόσο, μερικά από τα χαρακτηριστικά τους όπως λ.χ. διαστάσεις, βάρος, χρώμα κ.ο.κ. τα κάνουν να είναι διαφορετικά τόσο αισθητικά, όσο και λειτουργικά.
Οταν λ.χ. πρόκειται για αναπηρικό κάθισμα, τότε σημαντικά πλεονεκτήματα είναι το βάρος του, το μέγεθός του, η αντοχή των υλικών του, ο τρόπος που πτύσσεται, οι τριβές κ.ο.κ.
Το βάρος του βοηθήματος είναι πολύ σημαντικό κριτήριο, ειδικά όταν αυτό το βοήθημα χρησιμοποιείται συνεχώς και αποτελεί προέκταση του σώματος λ.χ. αναπηρικά καθίσματα, πατερίτσες, ορθοστάτες κ.ο.κ.
Ο όγκος των βοηθημάτων είναι επίσης κρίσιμο χαρακτηριστικό. Οσο μεγαλύτερο είναι το βοήθημα, τόσο εμποδίζεται η κίνησή του μέσα στο σπίτι, ενώ γίνεται προβληματική η αποθήκευση και η μεταφορά του.

Βοήθεια για τη σωστή επιλογή

Αυτοί που συνήθως μπορούν να βοηθήσουν είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι με αναπηρίες που έχουν εμπειρία από την εντατική χρήση συγκεκριμένων βοηθημάτων.
Επίσης σημαντική εμπειρία για μια σωστή επιλογή είναι η συνεχής επικοινωνία με την αγορά, τα καταστήματα πώλησης ορθοπεδικών μηχανημάτων.
Κατά κανόνα όλες οι επιχειρήσεις κατασκευής ή εμπορίας βοηθημάτων έχουν έτοιμο έντυπο διαφημιστικό υλικό το οποίο το στέλνουν ταχυδρομικώς στην κατοικία των υποψηφίων αγοραστών. Κάποιες επιχειρήσεις κάνουν και επιδείξεις των βοηθημάτων στο σπίτι. Οι περισσότερες επιχειρήσεις πώλησης βοηθημάτων έχουν αντιπροσώπους σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας.
Μερικές -ίσως οι περισσότερες- επιχειρήσεις βοηθούν τους πελάτες με αναπηρίες να υποβάλουν τα δικαιολογητικά τους στα ασφαλιστικά ταμεία και να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της γραφειοκρατίας.

Συμμετοχή του ΙΚΑ

Σε ότι αφορά την αγορά αναπηρικών καθισμάτων το ΙΚΑ καλύπτει το 100% της αξίας, όταν οι αγοραστές έχουν παραπληγία ή τετραπληγία.
Όταν οι υποψήφιοι αγοραστές δεν έχουν παραπληγία, τότε το ΙΚΑ ενδέχεται να καλύψει ένα μόνο ποσοστό από το συνολικό ποσό. Οι ασφαλισμένοι του ΙΚΑ δικαιούνται να αγοράζουν αναπηρικό κάθισμα με συμμετοχή του ΙΚΑ κάθε 2 χρόνια.
Το ΙΚΑ δεν καλύπτει πάντα και όλα τα άλλα βοηθήματα. Για παράδειγμα, το ΙΚΑ δεν καλύπτει ούτε τα μαξιλάρια για την προστασία από τις κατακλίσεις, ούτε τα βοηθήματα για τον εξοπλισμό της κατοικίας.
Υπεύθυνη υπηρεσία είναι το Τμήμα Παροχών σε Είδος του κάθε νομού. Οι ενστάσεις των ασφαλισμένων κατατίθενται στη Διεύθυνση Παροχών που βρίσκεται στην Αθήνα τηλ. 01-5247460. Η Διεύθυνση Παροχών του ΙΚΑ δεν έχει συσκευή fax.
Συμμετοχή των άλλων ασφαλιστικών ταμείων
Η νομοθεσία αλλάζει συνεχώς, χωρίς να καθορίζει με σαφήνεια τα δικαιώματα των ασφαλισμένων. Τα ασφαλιστικά ταμεία συνήθως συμμετέχουν με το ποσό των 300.000 δρχ.
Στο Ταμείο Δημοσίου ενδέχεται αυτό το ποσό να δεκαπλασιαστεί (περισσότερα στις επόμενες σελίδες).
Ο ΟΓΑ συμμετέχει με 500.000 περίπου χιλιάδες για αγορά χειροκίνητου αναπηρικού καθίσματος. Σε μία περίπτωση, που έπεσε στην αντίληψή μας, ο ΟΓΑ συμμετείχε με το ποσό των 780.000 δρχ. για αγορά χειροκίνητου καθίσματος.
Ο ΟΓΑ δεν συμμετέχει οικονομικά για την αγορά ηλεκτροκίνητου αναπηρικού καθίσματος.

Οι ασφαλισμένοι της τρίτης ηλικίας

Τα ασφαλιστικά ταμεία συνήθως εξυπηρετούν με περισσότερη ευκολία τους νέους σε ηλικία με αναπηρίες.
Δυστυχώς, οι γέροντες και οι έχοντες πολλαπλές και σοβαρές αναπηρίες δεν τυγχάνουν πάντα των ίδιων διευκολύνσεων. Ειδικά όταν πρόκειται για οικονομικά δαπανηρά βοηθήματα, τα ασφαλιστικά ταμεία ενδέχεται να αρνηθούν να συμμετέχουν οικονομικά, όταν οι αγοραστές είναι μεγάλης ηλικίας. Ωστόσο, οι κανονισμοί των ασφαλιστικών ταμείων δεν περιέχουν διατάξεις που να περιορίζουν την πρόσβαση των ασφαλισμένων με κριτήρια ηλικίας. Αν υπάρχει κάποια διάκριση σε βάρος των ασφαλισμένων της τρίτης ηλικίας αυτή οφείλεται συνήθως στις υποκειμενικές αντιλήψεις κάποιων υπαλλήλων.

Η γραφειοκρατία

Το τέρας της γραφειοκρατίας είναι πανταχού παρόν και απειλεί κάθε ανύποπτο αγορατή αναπηρικού καθίσματος ή άλλου βοηθήματος.
Υπό κανονικές συνθήκες η απόφαση για τη συμμετοχή του ταμείου στις δαπάνες αγοράς του βοηθήματος καθυστερεί το λιγότερο 2 εβδομάδες. Η καθυστέρηση αυτή είναι υπερβολική όταν πρόκειται για ανθρώπους που μόλις απέκτησαν κάποια αναπηρία.
Οι μεγάλες καθυστερήσεις διαπιστώνονται, όταν οι ασφαλισμένοι θεωρήσουν ότι αδικούνται και υποβάλλουν ένσταση στην προϊσταμένη υπηρεσία. Δυστυχώς, μέχρι και σήμερα οι μηχανισμοί αξιολόγησης των ενστάσεων καθυστερούν στην έκδοση των αποφάσεων.